Τα τελευταία χρόνια έχει παρουσιαστεί μια ,ανησυχητική ,αυξητική τάση στα κρούσματα τροφικών δηλητηριάσεων στις ηλικίες των + 60 ετών. Οι άνθρωποι αυτής της ηλικιακής κατηγορίας ανήκουν στην ομάδα υψηλού ρίσκου μαζί με τα βρέφη και τα μικρά παιδιά.
Αίτια
Οι κυριότερες αιτίες που έχουν τεθεί είναι:
Η μειωμένη λειτουργία του ανοσοποιητικού συστήματος των ηλικιωμένων, τα προβλήματα υγείας (και ιδιαίτερα τα μακροχρόνια), καθώς και οι διάφορες θεραπευτικές αγωγές που χορηγούνται (είτε αντιβιοτικά είτε διάφορα στεροειδή).
Αίτια
Οι κυριότερες αιτίες που έχουν τεθεί είναι:
Η μειωμένη λειτουργία του ανοσοποιητικού συστήματος των ηλικιωμένων, τα προβλήματα υγείας (και ιδιαίτερα τα μακροχρόνια), καθώς και οι διάφορες θεραπευτικές αγωγές που χορηγούνται (είτε αντιβιοτικά είτε διάφορα στεροειδή).
Από την άλλη, οι ηλικιωμένοι αντιμετωπίζουν διάφορα προβλήματα με την όραση, γεγονός που καθίστα δύσκολη είτε την ανάγνωση των οδηγιών χρήσης είτε και της ίδιας της ημερομηνίας λήξης. Την ιδία μειωμένη ικανότητα εμφανίζουν και στην ικανότητα της οσμής –γεύσης με αποτέλεσμα εμφανώς αλλοιωμένα προϊόντα να μην μπορούν να ανιχνευτούν από τους ηλικιωμένους.
Αύξηση κρουσμάτων
Σε έρευνα που έχει γίνει στην Αγγλία έχει βρεθεί ότι οι άνθρωποι σε ηλικίες μεγαλύτερες των 60 ετών είναι πιο πιθανόν να καταναλώσουν κάποιο προϊόν μετά την αναγραφόμενη ημερομηνία λήξης του, από ότι οι νεαρότεροι καταναλωτές. Αυτό έχει κάποια εξήγηση από το γεγονός ότι σε προηγούμενες δεκαετίες τα τρόφιμα ήταν πολύτιμα και καταστάσεις που σήμερα θεωρούνται δεδομένες στα παλιότερα χρόνια δεν ήταν (π.χ. Κατοχή). Ίσως και γι’ αυτό τείνουν να κρατούν τα τρόφιμα περισσότερο από ένα νεώτερο καταναλωτή. Πέρα από τον καθαρά ψυχολογικό αυτόν παράγοντα, η ίδια η δομή της κοινωνίας με το χαμηλό ύψος των συντάξεων και την ελλιπής κοινωνική πολιτική, δεν αφήνουν πολλά περιθώρια στους ηλικιωμένους για σωστή διαχείριση των τροφίμων τους. Συνέπεια όλων. αυτών είναι να παρουσιάζεται αύξηση των κρουσμάτων σε τροφικές δηλητηριάσεις από το επικίνδυνο μικρόβιο Listeria monocytogenes. Τα κρούσματα από το 2000 έως σήμερα έχουν διπλασιαστεί, φτάνοντας μέχρι και το 20% το 2007.
Σε έρευνα που έγινε σε σύνολο 3219 ανθρώπων στην Αγγλία το φθινόπωρο του 2008 βρέθηκε ότι:
Μόνο το 42% των ηλικιωμένων θεωρούν σημαντική την ημερομηνία λήξης ενός τροφίμου. Σε άλλη κατηγορία, οι γηραιότεροι απάντησαν σε ποσοστό 40%, ότι θα κατανάλωναν ένα γαλακτοκομικό προϊόν, ακόμη και 3 μέρες μετά την λήξη του. Μόνο ένα ποσοστό 39 % ελέγχουν τη θερμοκρασια των ψυγείων τους, τουλάχιστον μια φορά τους έξι μήνες.
Μόνο το 42% των ηλικιωμένων θεωρούν σημαντική την ημερομηνία λήξης ενός τροφίμου. Σε άλλη κατηγορία, οι γηραιότεροι απάντησαν σε ποσοστό 40%, ότι θα κατανάλωναν ένα γαλακτοκομικό προϊόν, ακόμη και 3 μέρες μετά την λήξη του. Μόνο ένα ποσοστό 39 % ελέγχουν τη θερμοκρασια των ψυγείων τους, τουλάχιστον μια φορά τους έξι μήνες.
Να τονιστεί ότι η σωστή ρύθμιση της θερμοκρασίας του οικιακού ψυγείου, είναι ουσιώδης για τον έλεγχο της ανάπτυξης της λιστέριας στα τρόφιμα του ψυγείου.
Αν κάποιος ηλικιωμένος αντιμετωπίσει κάποια τροφική δηλητηρίαση τα συμπτώματα είναι πιθανόν να είναι πιο σοβαρά από ότι σε κάποιον υγιή ενήλικα. Μια από τις πολλές σοβαρές παρενέργειες πιθανόν να είναι και η αφυδάτωση η οποία μπορεί να προκαλέσει πτώση της αρτηριακής πίεσης με σοβαρές συνέπειες σε ζωτικά όργανα όπως τα νεφρά. Για αυτό το θέμα των τροφο-δηλητηριάσεων στην τρίτη ηλικία πρέπει να αντιμετωπίζεται με εξέχουσα σοβαρότητα.
Αν κάποιος ηλικιωμένος αντιμετωπίσει κάποια τροφική δηλητηρίαση τα συμπτώματα είναι πιθανόν να είναι πιο σοβαρά από ότι σε κάποιον υγιή ενήλικα. Μια από τις πολλές σοβαρές παρενέργειες πιθανόν να είναι και η αφυδάτωση η οποία μπορεί να προκαλέσει πτώση της αρτηριακής πίεσης με σοβαρές συνέπειες σε ζωτικά όργανα όπως τα νεφρά. Για αυτό το θέμα των τροφο-δηλητηριάσεων στην τρίτη ηλικία πρέπει να αντιμετωπίζεται με εξέχουσα σοβαρότητα.
Υπάρχουν τρεις τρόποι για να περιοριστεί ο κίνδυνος της λιστερίωσης στους ηλικιωμένους
- Αποθήκευση των τροφίμων στις σωστές θερμοκρασίες ψύξης και κατάψυξης
- Ακολουθούμε τις οδηγίες προετοιμασίας - ψησίματος που προτείνει ο παραγωγός του προϊόντος και
- Καταναλώνουμε τα τρόφιμα πριν λήξουν
Δυστυχώς, στην Ελλάδα δεν υπάρχουν επαρκή στατιστικά στοιχεία αλλά η έρευνα που έγινε στην Αγγλία μπορεί να βοηθήσει και εμάς και την κοινωνία να δώσουμε την πρέπουσα σημασία στην διατροφή των ηλικιωμένων εστιάζοντας στα σημεία κλειδιά που επηρεάζουν την ασφάλεια των τροφίμων.
Γράφει ο Μιχάλης Ρισσάκης M.Sc., Τεχνολόγος Τροφίμων –Βιοτεχνολόγος,mrissakis@yahoo.gr
Βιβλιογραφία
Γράφει ο Μιχάλης Ρισσάκης M.Sc., Τεχνολόγος Τροφίμων –Βιοτεχνολόγος,mrissakis@yahoo.gr
Βιβλιογραφία
- The Times, June 17 2009- http://www.timesonline.co.uk/tol/life_and_style/health/article6499041.ece
- Daily Mail, June 17 2009- http://www.dailymail.co.uk/health/article-1193052/Listeria-surge-cash-strapped-pensioners-ignore-use-date.html
- Daily Telegraph, June 17 2009 - http://www.telegraph.co.uk/health/elderhealth/5532136/Old-people-at-risk-from-Listeria-poisoning-if-they-ignore-food-dates.html
