Οι περισσότεροι άνθρωποι δεν θέλουν να πετούν το φαγητό που δεν καταναλώθηκε στο τέλος ενός γεύματος. Ταυτόχρονα, όμως, ο εσφαλμένος χειρισμός και η κακή αποθήκευση των υπολειμμάτων φαγητού είναι μία από τις συνηθέστερες αιτίες τροφικής δηλητηρίασης στο σπίτι. Ωστόσο, με τη δέουσα προσοχή, μπορεί κάποιος να αποφύγει και τη σπατάλη και τις ασθένειες.
Το σημαντικότερο που πρέπει να θυμόμαστε είναι ότι, από τη στιγμή που μαγειρεύεται το φαγητό, πρέπει να τοποθετείται στο ψυγείο ή στην κατάψυξη εντός δύο ωρών. Στον χρόνο αυτό περιλαμβάνεται το διάστημα κατά το οποίο το φαγητό παρέμεινε εκτός ψυγείου ή φούρνου προτού σερβιριστεί, καθώς και το διάστημα που παρέμεινε στο τραπέζι. Εάν το φαγητό παραμείνει σε θερμοκρασία δωματίου για περισσότερες από δύο ώρες (μία ώρα, εάν ο καιρός είναι ζεστός), τα βακτήρια μπορεί να αυξηθούν σε επικίνδυνα επίπεδα, καθιστώντας επικίνδυνη την κατανάλωσή του. Το φαγητό αυτό δεν μπορεί να χρησιμοποιηθεί με ασφάλεια, γι’ αυτό θα πρέπει να το πετάξετε.
Το φαγητό που παρέμεινε σε θερμοκρασία δωματίου για λιγότερο από δύο ώρες μπορεί να αποθηκευθεί με ασφάλεια, εάν το διαχειριστείτε σωστά (εξαίρεση αποτελεί το φαγητό των βρεφών, το οποίο πρέπει πάντοτε να πετιέται στο τέλος του γεύματος). Θα πρέπει να χρησιμοποιείτε καθαρά σκεύη, έχοντας καθαρά χέρια, και να μην αφήνετε το φαγητό να έρθει σε επαφή με οποιαδήποτε μη καθαρισμένη επιφάνεια. Η γέμιση πρέπει να αφαιρείται από τα μαγειρεμένα πουλερικά όταν τα βγάζετε από τον φούρνο και τα κόκαλα να αφαιρούνται από το κρέας προτού το σερβίρετε.
Τα υπολείμματα φαγητού πρέπει να τοποθετούνται σε ένα νέο σκεύος και να μην αποθηκεύονται στο σκεύος μέσα στο οποίο μαγειρεύτηκαν ή σερβιρίστηκαν. Μοιράστε τις μεγάλες ποσότητες φαγητού σε μικρές μερίδες και τοποθετήστε τες σε δοχεία βάθους έως 5 εκατοστών, ώστε να κρυώσουν πιο γρήγορα.
Μην αφήνετε τα υπολείμματα να κρυώσουν στον πάγκο της κουζίνας. Το ανακάτεμα του φαγητού με ένα καθαρό κουτάλι το βοηθά να κρυώσει, αλλά μετά πρέπει να το σκεπάσετε και να το τοποθετήσετε αμέσως στο ψυγείο. Για να κρυώσει το φαγητό γρηγορότερα και με ομοιόμορφο τρόπο, αφήστε χώρο γύρω από το δοχείο όταν το τοποθετείτε στο ψυγείο ή την κατάψυξη. Κανονικά το φαγητό θα πρέπει να έχει κρυώσει προτού καταψυχθεί, ώστε να διατηρείται η δομή του.
Είναι προτιμότερο να καταναλώνονται τα υπολείμματα φαγητού εντός 2 ημερών. Μερικά είδη φαγητού μπορεί να είναι ασφαλή ακόμη και μετά από χρονικό διάστημα 3-5 ημερών, αλλά όσο περισσότερο διάστημα παραμένει αποθηκευμένο το μαγειρεμένο φαγητό τόσο αυξάνουν οι πιθανότητες τροφικής δηλητηρίασης. Καταψύξτε τα υπολείμματα που δεν είναι δυνατόν να καταναλωθούν αμέσως και σημειώστε την ημερομηνία κατάψυξης στο δοχείο.
Τρεις είναι οι ασφαλείς τρόποι απόψυξης καταψυγμένων υπολειμμάτων φαγητού: στο ψυγείο, σε κρύο νερό ή σε φούρνο μικροκυμάτων. Η ασφαλέστερη στρατηγική είναι να προγραμματίσετε εγκαίρως την αργή απόψυξη στο ψυγείο. Για γρήγορη απόψυξη, τοποθετήστε το φαγητό σε στεγανή πλαστική σακούλα και βυθίστε το σε κρύο νερό. Αλλάζετε το νερό κάθε μισή ώρα.
Όταν ξαναζεσταίνετε υπολείμματα φαγητού, φροντίστε οι σάλτσες και οι σούπες να βράσουν. Ζεσταίνετε τα υπολείμματα στους 75 βαθμούς Κελσίου. Ανακατεύετε το φαγητό, ώστε να εξασφαλίσετε ότι ζεστάθηκε σε όλα τα σημεία του, και σερβίρετε πάντα όταν είναι ακόμη πολύ ζεστό. Μην ξαναζεσταίνετε τα φαγητά περισσότερες από μία φορές και μην ανακατεύετε υπολείμματα φαγητού με φρέσκα φαγητά. Μη δοκιμάζετε ποτέ τα υπολείμματα που δεν φαίνονται ασφαλή ή που είναι παλιά. Εάν κάποια υπολείμματα έμειναν αποθηκευμένα για μεγάλο χρονικό διάστημα, ή εάν η όψη ή η οσμή τους είναι παράξενη, τότε θα πρέπει να τα πετάξετε.
Βιβλιογραφία
• Fraser, Angela M. Handling Leftovers. Στο Notebook of Food and Safety Information, North Carolina Cooperative Extension Service, 1997.
• Griffith, Christopher, Worsfold, Denise and Mitchell, Robert: “Food preparation, risk communication and the consumer.” Food Control, Τ. 9, Αριθ. 4, σ. 228-232.
• Schaffner, Donald. Handling Leftovers Safely, Rutgers Cooperative Extension.
Το παρόν άρθρο, που αποτελεί μετάφραση και προσαρμογή στα ελληνικά δεδομένα άρθρου που δημοσιεύτηκε στο “FOODTODAY” το 2000, είναι προσφορά για το ελληνικό κοινό από το Ίδρυμα ΑΡΙΣΤΕΙΔΗΣ ΔΑΣΚΑΛΟΠΟΥΛΟΣ. Το “FOODTODAY” εκδίδεται από το EUFIC (European Food Information Council), με σκοπό να παρέχει στα μέσα μαζικής ενημέρωσης, στους εκπαιδευτικούς φορείς, στους επαγγελματίες της υγείας και στους διαμορφωτές της κοινής γνώμης επιστημονικές πληροφορίες σχετικά με θέματα υγείας, διατροφής, ασφάλειας τροφίμων και νέες μεθόδους παραγωγής, επιτρέποντάς τους να τις επικοινωνούν στο ευρύ κοινό.
Το σημαντικότερο που πρέπει να θυμόμαστε είναι ότι, από τη στιγμή που μαγειρεύεται το φαγητό, πρέπει να τοποθετείται στο ψυγείο ή στην κατάψυξη εντός δύο ωρών. Στον χρόνο αυτό περιλαμβάνεται το διάστημα κατά το οποίο το φαγητό παρέμεινε εκτός ψυγείου ή φούρνου προτού σερβιριστεί, καθώς και το διάστημα που παρέμεινε στο τραπέζι. Εάν το φαγητό παραμείνει σε θερμοκρασία δωματίου για περισσότερες από δύο ώρες (μία ώρα, εάν ο καιρός είναι ζεστός), τα βακτήρια μπορεί να αυξηθούν σε επικίνδυνα επίπεδα, καθιστώντας επικίνδυνη την κατανάλωσή του. Το φαγητό αυτό δεν μπορεί να χρησιμοποιηθεί με ασφάλεια, γι’ αυτό θα πρέπει να το πετάξετε.
Το φαγητό που παρέμεινε σε θερμοκρασία δωματίου για λιγότερο από δύο ώρες μπορεί να αποθηκευθεί με ασφάλεια, εάν το διαχειριστείτε σωστά (εξαίρεση αποτελεί το φαγητό των βρεφών, το οποίο πρέπει πάντοτε να πετιέται στο τέλος του γεύματος). Θα πρέπει να χρησιμοποιείτε καθαρά σκεύη, έχοντας καθαρά χέρια, και να μην αφήνετε το φαγητό να έρθει σε επαφή με οποιαδήποτε μη καθαρισμένη επιφάνεια. Η γέμιση πρέπει να αφαιρείται από τα μαγειρεμένα πουλερικά όταν τα βγάζετε από τον φούρνο και τα κόκαλα να αφαιρούνται από το κρέας προτού το σερβίρετε.
Τα υπολείμματα φαγητού πρέπει να τοποθετούνται σε ένα νέο σκεύος και να μην αποθηκεύονται στο σκεύος μέσα στο οποίο μαγειρεύτηκαν ή σερβιρίστηκαν. Μοιράστε τις μεγάλες ποσότητες φαγητού σε μικρές μερίδες και τοποθετήστε τες σε δοχεία βάθους έως 5 εκατοστών, ώστε να κρυώσουν πιο γρήγορα.
Μην αφήνετε τα υπολείμματα να κρυώσουν στον πάγκο της κουζίνας. Το ανακάτεμα του φαγητού με ένα καθαρό κουτάλι το βοηθά να κρυώσει, αλλά μετά πρέπει να το σκεπάσετε και να το τοποθετήσετε αμέσως στο ψυγείο. Για να κρυώσει το φαγητό γρηγορότερα και με ομοιόμορφο τρόπο, αφήστε χώρο γύρω από το δοχείο όταν το τοποθετείτε στο ψυγείο ή την κατάψυξη. Κανονικά το φαγητό θα πρέπει να έχει κρυώσει προτού καταψυχθεί, ώστε να διατηρείται η δομή του.
Είναι προτιμότερο να καταναλώνονται τα υπολείμματα φαγητού εντός 2 ημερών. Μερικά είδη φαγητού μπορεί να είναι ασφαλή ακόμη και μετά από χρονικό διάστημα 3-5 ημερών, αλλά όσο περισσότερο διάστημα παραμένει αποθηκευμένο το μαγειρεμένο φαγητό τόσο αυξάνουν οι πιθανότητες τροφικής δηλητηρίασης. Καταψύξτε τα υπολείμματα που δεν είναι δυνατόν να καταναλωθούν αμέσως και σημειώστε την ημερομηνία κατάψυξης στο δοχείο.
Τρεις είναι οι ασφαλείς τρόποι απόψυξης καταψυγμένων υπολειμμάτων φαγητού: στο ψυγείο, σε κρύο νερό ή σε φούρνο μικροκυμάτων. Η ασφαλέστερη στρατηγική είναι να προγραμματίσετε εγκαίρως την αργή απόψυξη στο ψυγείο. Για γρήγορη απόψυξη, τοποθετήστε το φαγητό σε στεγανή πλαστική σακούλα και βυθίστε το σε κρύο νερό. Αλλάζετε το νερό κάθε μισή ώρα.
Όταν ξαναζεσταίνετε υπολείμματα φαγητού, φροντίστε οι σάλτσες και οι σούπες να βράσουν. Ζεσταίνετε τα υπολείμματα στους 75 βαθμούς Κελσίου. Ανακατεύετε το φαγητό, ώστε να εξασφαλίσετε ότι ζεστάθηκε σε όλα τα σημεία του, και σερβίρετε πάντα όταν είναι ακόμη πολύ ζεστό. Μην ξαναζεσταίνετε τα φαγητά περισσότερες από μία φορές και μην ανακατεύετε υπολείμματα φαγητού με φρέσκα φαγητά. Μη δοκιμάζετε ποτέ τα υπολείμματα που δεν φαίνονται ασφαλή ή που είναι παλιά. Εάν κάποια υπολείμματα έμειναν αποθηκευμένα για μεγάλο χρονικό διάστημα, ή εάν η όψη ή η οσμή τους είναι παράξενη, τότε θα πρέπει να τα πετάξετε.
Βιβλιογραφία
• Fraser, Angela M. Handling Leftovers. Στο Notebook of Food and Safety Information, North Carolina Cooperative Extension Service, 1997.
• Griffith, Christopher, Worsfold, Denise and Mitchell, Robert: “Food preparation, risk communication and the consumer.” Food Control, Τ. 9, Αριθ. 4, σ. 228-232.
• Schaffner, Donald. Handling Leftovers Safely, Rutgers Cooperative Extension.
Το παρόν άρθρο, που αποτελεί μετάφραση και προσαρμογή στα ελληνικά δεδομένα άρθρου που δημοσιεύτηκε στο “FOODTODAY” το 2000, είναι προσφορά για το ελληνικό κοινό από το Ίδρυμα ΑΡΙΣΤΕΙΔΗΣ ΔΑΣΚΑΛΟΠΟΥΛΟΣ. Το “FOODTODAY” εκδίδεται από το EUFIC (European Food Information Council), με σκοπό να παρέχει στα μέσα μαζικής ενημέρωσης, στους εκπαιδευτικούς φορείς, στους επαγγελματίες της υγείας και στους διαμορφωτές της κοινής γνώμης επιστημονικές πληροφορίες σχετικά με θέματα υγείας, διατροφής, ασφάλειας τροφίμων και νέες μεθόδους παραγωγής, επιτρέποντάς τους να τις επικοινωνούν στο ευρύ κοινό.
πηγή: iad.gr
